Physical Address
304 North Cardinal St.
Dorchester Center, MA 02124
Het huidige Nederlandse systeem van jacht, beheer en schadebestrijding loopt hoe langer hoe meer vast.
De staatssecretaris Rummenie LNNV heeft opdracht gegeven om het wettelijke stelsel voor jacht, beheer en schadebestrijding te herzien. Het document “Aanpak stelselherziening Jacht en Faunabeheer ” LNNV beschrijft de voorgestelde stelselwijziging in jacht en faunabeheer in Nederland, waarbij een oplossingsgerichte benadering centraal staat.
Betrokkenheid van stakeholders
De toenmalige minister heeft benadrukt dat samenwerking met stakeholders essentieel is voor een toekomstbestendig stelsel. De Jagersverenigingen, zijn als vertegenwoordiger van de uitvoerders van jacht en faunabeheer, die hun expertise inbrengen om een werkbaar en duurzaam systeem voor de jacht en faunabeheer te verkrijgen in Nederland.
Deze gestructureerde aanpak kan volgens hen bijdragen aan een helder, uitvoerbaar en juridisch houdbaar faunabeheer, mits er ook voldoende aandacht wordt besteed aan zowel de symptomen als de diepere oorzaken van de huidige problemen.
1. Inleiding
Het document “Aanpak Stelselherziening Jacht en Faunabeheer” wat hiervoor door LNNV is uitgebracht aan de stakeholders, dient dan ook als startpunt om samen met stakeholders een toekomstbestendig en helder systeem voor jacht en faunabeheer te ontwikkelen.
2. Beleidscontext
Jacht en faunabeheer heeft drie doelen:
1.Bescherming van in het wild levende vogels en zoogdieren.
2.Preventie van schade, risico’s of overlast door beschermde dieren.
3.Gebruik van wilde vogels en zoogdieren.
De wettelijke basis ligt sinds 2024 in de Omgevingswet en Europese verplichtingen zoals de Vogel- en Habitatrichtlijnen. Faunabeheereenheden, provincies, en diverse belangengroepen hebben gezamenlijke verantwoordelijkheden in het opstellen en uitvoeren van faunabeheerplannen, die provinciaal worden goedgekeurd.
3. Aanleiding voor Stelselwijziging
De wens tot verandering komt voort uit knelpunten op drie niveaus:
Landelijk niveau
•Soorten op de wildlijst staan onder druk: Onderzoek (2020, 2022) toont een ongunstige staat van instandhouding van soorten als haas, konijn en wilde eend. Dit heeft geleid tot jachtbeperkingen, die tot spanningen hebben geleid tussen jagers, natuurbeschermers en agrariërs.
•Raad van State-oordeel: Onderbouwing landelijke vrijstellingen voor schadebestrijding bij bepaalde soorten (zoals vos, zwarte kraai en Canadese gans) zijn onvoldoende onderbouwd. Zonder verbetering zijn landelijke vrijstellingen niet toepasbaar.
•Gebrek aan betrouwbare data: Beleidsontwikkeling en evaluatie worden gehinderd door een tekort aan uniforme gegevens en monitoring.
Provinciaal niveau
•Impact van landelijke besluiten: Provincies moeten compensaties verstrekken voor schade door beschermde soorten, wat druk op middelen legt.
•Juridische uitdagingen: Onderbouwing van maatregelen en monitoringdata schiet tekort, wat rechtszaken en vertragingen veroorzaakt. Vooral gegevens over populatieomvang, schade en effectiviteit van beheer ontbreken.
Maatschappelijk niveau
•Onvrede van maatschappelijke organisaties: Er is kritiek op de huidige aanpak van jacht en faunabeheer, wat aanleiding geeft tot oproepen voor structurele veranderingen.
De voorgestelde stelselwijziging beoogt een duidelijker, beter onderbouwd en maatschappelijk breed gedragen systeem voor faunabeheer te ontwikkelen. Dit wordt in samenwerking met alle betrokken partijen uitgewerkt.
Knelpunten binnen het huidige stelsel Jacht en Faunabeheer Nederland
- Complexiteit van regelgeving
Het huidige wettelijke kader is complex en wordt als onoverzichtelijk ervaren door zowel beleidsmakers als uitvoerders. Dit maakt het moeilijk voor betrokken partijen om hun rol goed te vervullen en leidt regelmatig tot misverstanden en juridische conflicten.
- Onvoldoende uniformiteit tussen provincies
Provincies hebben een belangrijke rol in het uitwerken en implementeren van het faunabeheerbeleid. Hierdoor ontstaan regionale verschillen in vergunningverlening, handhaving en faunabeheerplannen. Dit gebrek aan uniformiteit zorgt voor ongelijkheid en onduidelijkheid, met name voor landelijk opererende organisaties.
- Maatschappelijke spanningen
Er is toenemende spanning tussen verschillende belanghebbenden, zoals natuurorganisaties, agrariërs, jagers en dierenwelzijnsorganisaties. Belangen en visies lopen uiteen, wat leidt tot conflicten over prioriteiten binnen het faunabeheer en de jacht.
- Gebrek aan aansluiting bij internationale verplichtingen
Het huidige stelsel voldoet niet altijd volledig aan internationale richtlijnen, zoals de Europese Vogel- en Habitatrichtlijnen. Dit kan leiden tot sancties of juridische procedures vanuit de EU en vormt een risico voor de lange termijn.
- Toenemende druk door maatschappelijke en ecologische ontwikkelingen
Klimaatverandering, stedelijke ontwikkeling en veranderingen in landbouwmethoden hebben een grote impact op het leefgebied van wilde dieren. Hierdoor is er behoefte aan een dynamisch en adaptief stelsel dat beter inspeelt op deze ontwikkelingen.
- Problemen rondom schadebestrijding en populatiebeheer
Schade door bepaalde diersoorten, zoals ganzen, levert aanzienlijke kosten en problemen op voor agrariërs en andere partijen. Tegelijkertijd is er discussie over de effectiviteit en ethiek van schadebestrijding en populatiebeheer zoals die nu wordt uitgevoerd.
- Behoefte aan verbeterde monitoring en evaluatie
Er is een tekort aan betrouwbare en uniforme gegevens over populatiedynamiek, faunaschade en het effect van beheermaatregelen. Dit belemmert een goed onderbouwing
- Onvoldoende betrokkenheid van burgers en belanghebbenden
Ondanks het belang van participatie worden burgers en belanghebbenden soms onvoldoende betrokken bij besluitvorming over jacht en faunabeheer. Dit ondermijnt het draagvlak voor beleid en beheermaatregelen.
Deze knelpunten vormen de aanleiding voor een integrale stelselwijziging, met als doel een samenhangend, transparant en toekomstbestendig kader voor jacht en faunabeheer te ontwikkelen.
Procesaanpak
De stelselwijziging wordt gefaseerd uitgevoerd in samenwerking met stakeholders:
- Oktober/november 2024:
- Toetsing van probleemanalyse en ophalen van alternatieve oplossingsrichtingen tijdens bilaterale gesprekken en werksessies.
- November/december 2024:
- Gezamenlijke waardering van oplossingsrichtingen via consultatie en evaluaties met faunabeheereenheden.
- December 2024/januari 2025:
- Selectie van voorkeursoplossing(en) en uitwerking in een concept-adviesnota.
- Februari 2025:
- Bestuurlijke consultatie, afronding adviesnota en briefing van de Tweede Kamer.
- Vervolg:
- Opstellen van een implementatieplan om beleid in wet- en regelgeving uit te werken.
Scope van de stelselwijziging
De stelselwijziging omvat:
- Alle landelijke wet- en regelgeving rond jacht en faunabeheer, inclusief maatregelen voor bescherming, schadevoorkoming, en benutting.
- Uitvoering van het stelsel en benodigde aanpassingen.
Niet binnen de scope:
- Beheer van invasieve exoten.
- Wijziging beschermingsstatus van soorten.
- Andere maatregelen voor instandhouding buiten faunabeheer.
Financiële consequenties worden geïnventariseerd en besproken in overleggen tussen Rijk en provincies.
Met deze aanpak wordt toegewerkt naar een verbeterd stelsel dat juridisch houdbaar, effectief en maatschappelijk gedragen is.
Stakeholders worden actief betrokken in alle fasen van het proces.
