De Jagersvereniging merkt dat er geruchten rondgaan over het sluiten van de wildlijst voor het jachtseizoen 2022/2023. Hoewel de vereniging benadrukt dat er nog geen besluit is genomen over de bejaagbaarheid van de dieren op de wildlijst, is het begrijpelijk dat er veel vragen leven. Hoewel er weinig concreet bekend is, wil de vereniging toch proberen de belangrijkste vragen te duiden. 

Update 8 april 2022
Op 15 april wordt het onderzoek van de WUR  en de rapporten van de SOVON naar de Tweede Kamer gestuurd. Wat betekent dit?
De minister van Natuur en Stikstof heeft aangegeven het WUR-onderzoek haas en konijn en de rapporten van SOVON (houtduif, fazant, wilde eend) vrijdag 15 april naar de Tweede Kamer te sturen. De minister zal het toesturen van de rapporten voorzien van een begeleidende Kamerbrief met ‘appreciatie’, ofwel voorzien van duiding en een oplossingsrichting met betrekking tot de wildlijst. De inhoud van deze brief kennen we nog niet en we weten ook niet zeker of dat daadwerkelijk gaat gebeuren. Tevens zullen op 15 april ook de nog openstaande Kamervragen schriftelijk worden beantwoord.

Is er overleg geweest met het ministerie over de inhoud van het onderzoek en de rapporten?
Er vinden op dit moment meerdere gesprekken plaats met het ministerie.

Hoe verloopt het proces nu verder als de Tweede Kamer de stukken van de WUR en SOVON heeft ontvangen?
De Kamer ontvangt van de minister een Kamerbrief waarin de minister de rapporten voorziet van duiding en een oplossingsrichting. Het is aan de minister om een besluit te nemen over de oplossingsrichting omdat er geen sprake is van een wetswijziging. Wel kan de Kamer een hierover debat aanvragen en naar aanleiding daarvan een motie indienen. Omdat op dit moment niet bekend is wat de oplossingsrichting is die de minister voorstaat valt over het vervolgtraject op dit moment niet veel te zeggen.

Hoe ziet de Jagersvereniging haar rol op dat moment? Wat kan de vereniging dan betekenen?
Afhankelijk van de inhoud van de brief zullen we gaan lobbyen bij de Tweede Kamer. Dit geldt ook in het geval er moties worden ingediend.

Gepubliceerd op 9 maart 2022
Klopt het dat de jacht op soorten van de wildlijst per 1 augustus wordt gesloten?

Vorig jaar heeft de Tweede Kamer een motie aangenomen waarin de toenmalige minister van LNV, Carola Schouten, werd opgedragen om twee soorten van de wildlijst te halen: konijn en haas. Deze twee wildsoorten zijn naar aanleiding van een onderzoek door de Zoogdiervereniging eind 2020 op de Rode Lijst geplaatst. De minister heeft Wageningen Environmental Research (WEnR) gevraagd om aanvullend onderzoek. Dit rapport is nu klaar. De ambtenaren van de nieuwe minister hebben ernaar gekeken. Op 9 maart krijgen de provincies de gelegenheid om naar het rapport en het begeleidend schrijven van de ambtenaren te kijken. Daarna gaat het rapport naar de minister. Het proces loopt dus nog.

Waar komt dan het gerucht vandaan dat de jacht op de soorten van de wildlijst wordt gesloten per 1 augustus?
De minister heeft laten weten het dossier voortvarend te willen oppakken. Er staat een proces uitgestippeld voor de behandeling van het onderzoek, het komen tot een besluit en de afkondiging daarvan. Dit is gepland in de eerste twee kwartalen van dit jaar.

Waar komt het gerucht vandaan dat de gehele wildlijst wordt gesloten?
Zoals het vaker gaat met ambtelijke stukken, wordt er gelekt en gepraat. Dit is ook de Jagersvereniging ter ore gekomen. Echter, de Jagersverenging heeft het WEnR-onderzoek niet gezien. Dus we kunnen de geruchten niet bevestigen of ontkennen.

Waarom zou de minister de jacht op alle soorten wildlijst willen sluiten, als het aanvankelijk alleen om haas en konijn ging?
De toenmalige minister heeft kennelijk de opdracht gegeven om het onderzoek niet alleen toe te spitsen op haas en konijn, maar op alle soorten van de wildlijst, dus ook wilde eend, houtduif en fazant. Uit de geruchten die nu rondgaan valt op te maken, dat kennelijk de conclusie van het onderzoeksrapport is dat alle vijf wildsoorten onder druk staan en volgens onbekende interpretatie bejaging niet kunnen verdragen. Maar dit gerucht kunnen we niet bevestigen.

Is het straks helemaal klaar met de benuttingsjacht?
Nee, de minister kan niet besluiten de wildlijst te schrappen. Daar is een wetswijziging voor nodig, met een langdurig bijbehorend traject. Mochten de geruchten kloppen, zal de jacht op alle vijf soorten op de wildlijst voor waarschijnlijk één jaar worden ’gesloten’, namelijk voor 2022/2023.

Wat doet de Jagersvereniging eraan om dit besluit te voorkomen?
De Jagersvereniging heeft sinds het moment dat de haas en het konijn op de Rode Lijst zijn gezet actie ondernomen. Enerzijds door de publieke opinie met juiste feiten en cijfers te voeden, anderzijds door het opzetten van het dag- en nachtonderzoek, waarbij haas, konijn en ree ook ’s nachts zijn geteld. De uitkomst van dit onderzoek heeft de Jagersvereniging door een vooraanstaand wetenschappelijk bureau laten analyseren, Bureau Waardenburg, en onder de aandacht gebracht van beleidsmakers. De resultaten zijn afgelopen week gepubliceerd en opgepikt door verschillende media.

Er is zeker ook na aantreden van het nieuwe kabinet alles aan gedaan om zo snel mogelijk aan tafel te komen met bewindslieden om het belang van de jacht naar voren te brengen. Daarnaast zijn en worden continu gesprekken gevoerd op andere politieke en ambtelijke niveaus. Vooralsnog staat (ambtelijk) LNV niet open voor inhoudelijke duiding en overleggen over het onderzoek en mogelijke gevolgtrekkingen.

De Jagersverenging heeft het initiatief genomen om met LTO, FPG en NOJG een gezamenlijke brief naar het ministerie te sturen, met daarin het belang van de jacht en de negatieve gevolgen van het sluiten hiervan. Daarbij is met klem gewezen op de bij wet geregelde verantwoordelijkheden, rechten en taken die jagers, grondbezitters en grondgebruikers hebben. Met wettelijke partners behoor je in dialoog te blijven.

In de pers is er aandacht gevraagd voor de positieve ontwikkeling van met name de stand van de haas, door het sturen van persberichten over populatiestijging en de resultaten van het dag- en nachtonderzoek.

Er is in de pers d.m.v. persberichten aandacht gevraagd voor de belangrijke rol van jagers in het veld, bij belangrijk wetenschappelijk onderzoek, verkeerveiligheid en bescherming van kwetsbare soorten.

Voorafgaande aan het provinciaal overleg van 9 maart hebben alle gedeputeerden van de provincies een brief ontvangen van de Jagersvereniging m.b.t. de presentatie van de resultaten van het WEnR-onderzoek. Uit de reacties op deze brief maakt de Jagersvereniging op dat deze niet alleen goed is gelezen, maar dat veel (zo niet alle) gedeputeerden en provincies de standpunten van de Jagersvereniging over het belang van de jacht en de brede averechtse werking van sluiting daarvan onderschrijven.

De Jagersvereniging heeft op korte termijn een afspraak met de minister voor Natuur en Stikstof zelf om het dossier te bespreken.

Wat gebeurt er als de minister besluit om de jacht op de vijf soorten van de wildlijst toch een jaar stil te leggen?
Als het daarop aankomt dan zal het vermoedelijk eerst gaan om een ontwerpregeling, oftewel een voornemen. Volgende stap is in dat geval dan waarschijnlijk dat de ontwerpregeling wordt opengesteld voor het indienen van zienswijzen. Ongetwijfeld zal dan ook de Tweede Kamer zich roeren, hoewel die veelal geen formele rol heeft bij een Ministeriele regeling; de minister is bevoegd daartoe eigenstandig te besluiten.  De Jagersvereniging zal al deze eventuele vervolgstappen benutten om zich te laten horen. En legt zich er uiteraard ook niet bij neer als de minister daarna toch met een dergelijk besluit komt.

De vereniging is verder alvast bezig om de mogelijk gebruikte bronnen voor het WEnR-onderzoek boven tafel te halen en gaat deze analyseren op juistheid. Daarnaast kijkt de vereniging of er juridische middelen aangewend kunnen worden mocht een dergelijk besluit overwogen en genomen worden.

Ook wordt een lange termijntraject uitgerold, waarbij de Jagersvereniging het functioneren van het huidige faunabeleid ter discussie stelt. Het doel van deze discussie is om de overheid te overtuigen met faunabeleid aan te sluiten bij ons omringende landen en de daar gehanteerde wildlijst, waarbij de staat van instandhouding van soorten periodiek, volledig en onafhankelijk wordt gemonitord volgens een landelijk gevalideerd telprotocol.

In het verlengde daarvan pleit de Jagersvereniging voor een eenduidig betrouwbaar telsysteem en een landelijke autoriteit faunabeheergegevens dat zorgt voor betrouwbare data, zodat beslissingen genomen kunnen worden op basis van de juiste informatie.

Dit is een dynamisch document, zodra er nieuwe inzichten zijn wordt het aangepast.

De landelijke vrijstelling ligt inmiddels op meerdere vlakken onder vuur. Dit geldt niet alleen ten aanzien van de vos, maar ook voor de andere vrijgestelde soorten. Hierdoor is veel onrust ontstaan en een willekeur aan opschortingen van vrijstellingen in de provincies. Daarnaast lopen de gesprekken op het ministerie over de Wildlijst en Rode Lijst ook door. Een overzicht van de situatie, zoals deze er nu uitziet.

De rechtbank Midden Nederland deed vorige maand de uitspraak dat de landelijke vrijstelling voor het doden van de vos onbevoegd in de (ministeriële) Regeling natuurbescherming is opgenomen. De rechtbank verklaarde daarmee de bepaling onverbindend ten aanzien van de vos. Hoewel de Jagersvereniging direct kritische kanttekeningen plaatste bij de uitspraak en adviseerde terughoudend te zijn met het opleggen van beperkingen, ontstond er veel onrust over de vrijstellingslijst in alle provincies. Er ontstond willekeurige besluitvorming rondom diersoorten op de vrijstellingenlijst, terwijl het ministerie aan zet was om de uitspraak te duiden.

De minister heeft deze uitspraak nog steeds niet nader geduid en de verschillen per provincie nemen toe. Na de provincies Gelderland, Utrecht en Noord Brabant heeft ook de provincie Zuid Holland aangegeven dat de vos niet beheerd mag worden. De provincies Drenthe en Groningen hebben opmerkelijk genoeg laten weten, de bestrijding van alle soort op de landelijke vrijstellingslijst op te schorten. In de overige provincies wordt nadere duiding door de minister verlangd en kan uitvoering van de landelijke vrijstelling plaats vinden en/of wordt er niet gehandhaafd.

Procedure Raad van State

Inmiddels loopt er ook een procedure bij de Raad van State, de hoogste bestuursrechter, over de houdbaarheid van de landelijke vrijstelling. De Jagersvereniging volgt beide zaken op de voet en merkt dat er heel veel vraagtekens zijn. De Raad van State focust zich op de gestelde gebrekkige onderbouwing van de landelijke vrijstellingen in de Regeling natuurbescherming. De procedure bij de Raad van State wordt duidelijk benaderd vanuit een andere invalshoek en is juridisch inhoudelijk gezien van een andere orde dan de procedure bij de rechtbank Midden Nederland. De Jagersverenging was aanwezig bij de zitting van de Raad van State, waarbij door één van de rechters de uitspraak van de rechtbank Midden Nederland in twijfel werd getrokken.

De Jagersvereniging zag hiermee haar visie gesteund tijdens de zitting van de Raad van State. Immers, de Jagersvereniging plaatste direct al kritische kanttekeningen bij de publicatie van de uitspraak van de rechtbank Midden Nederland. De juridische afdeling van de vereniging is van mening dat de Wet, het Besluit en de Regeling natuurbescherming wel degelijk een (toereikende) grondslag zou kunnen bieden voor de landelijke vrijstelling van de vos in de vorm van een Ministeriële regeling. ‘We hebben op grond van onze expertise en ervaringen dan ook sterk aangedrongen bij de provincie Utrecht om in beroep te gaan tegen de uitspraak van de rechtbank. Daarnaast zijn we als Jagersvereniging van mening dat de minister nu nadrukkelijk aan zet is en hebben het ministerie daarom om opheldering gevraagd’, aldus het team juridische zaken van de Jagersvereniging. Inmiddels is de provincie Utrecht in hoger beroep gegaan tegen de uitspraak en een verzoek ingediend tot een voorlopige voorziening.

Kamervragen

De Tweede Kamerleden Roelof Bisschop (SGP) en Thom van Campen (VVD) hebben schriftelijke vragen gesteld aan de minister voor Natuur en Stikstof over het jachtbeleid. Aanleiding zijn de problemen rond landelijke vrijstellingen, nieuwe inzichten in de hazenpopulaties en twijfels over de kwaliteit van de gebruikte data voor de Rode Lijst.

De parlementariërs vragen de minister om recente publicaties te betrekken bij de nu lopende analyse van een studie naar wildsoorten. Hieruit blijkt dat vooral de hazenpopulaties veel groter zijn dan in eerdere onderzoeken werd aangenomen. Verder worden bij de vraagstelling over de kwaliteit van de data die zijn gebruikt voor de eind 2020 verschenen Rode Lijst, ook kanttekeningen geplaats bij de keuze van 1950 als referentiejaar. SGP en VVD hebben de minister gevraagd of zij deze relevante nieuwe inzichten betrekt bij haar beleidsafwegingen.

Hoewel de minister heeft aangegeven dat de vragen van de Kamerleden niet tijdig te kunnen beantwoorden, deed zij enkele weken geleden in een persoonlijk gesprek met de Jagersvereniging, LTO, PFG en NOJG de toezegging de stakeholders te willen betrekken bij ambtelijke overleggen omtrent de actuele problematiek rond landelijke vrijstellingen en provinciale ontheffingen. De minister wil de tellingen van wildsoorten verbeteren en standaardiseren, waarbij ook nieuwe inzichten en moderne methodes, zoals warmtebeeldtellingen benut moeten worden.

WEnR-rapport

Naast actieve belangenbehartiging om diverse ambtelijke niveaus, zorgt de Jagersvereniging daarnaast voor wetenschappelijke onderbouwing van de argumentatie. De Jagersvereniging bereidt zich verder voor op de uitkomsten van het WEnR-onderzoek en zal haar bevindingen omtrent dit rapport te zijner tijd breed onder de aandacht brengen bij pers en politiek.

Onduidelijkheid rondom de vrijstellingenlijst en het nog altijd niet openbaar gemaakte onderzoek van de Wageningen University and Research (WUR) naar de soorten op de wildlijst hielden ook afgelopen week de gemoederen weer bezig. De Jagersvereniging stuurde samen met de NOJG, FPG en LTO een brief naar minister Van der Wal. De kernboodschap: het beperken van een jachtseizoen is niet alleen ineffectief, maar levert zelfs averechts effect op ten aanzien van populaties en faunabeheer in brede zin.

In de discussies die op dit moment spelen, komen verschillende problemen rond het faunabeheer in Nederland bij elkaar. De afgelopen week heeft de Jagersvereniging wederom vele gesprekken gevoerd met ambtenaren en overheden. Hierbij is telkens aangehaald dat de studies die op dit moment op tafel liggen, niet zijn gebaseerd op betrouwbare telgegevens.

Onderzoek dag- en nachttellingen
Vandaag zijn ook de onderzoeksresultaten van het dag- en nachttellingenonderzoek van de Jagersvereniging in samenwerking met Bureau Waardenburg bekendgemaakt. Uit het onderzoek blijkt dat er met name bij haas en ree, ’s nachts veel meer dieren worden geteld met de nachtkijker, dan overdag met een verrekijker.Dit wijst uit dat de hazenstand in Nederland bijna twee keer zo groot is dan gedacht. De hazen hebben hun leefwijze aangepast aan het drukbevolkte Nederland en zijn vooral ’s nachts zichtbaar. Dat blijkt uit onderzoek met warmtebeeldcamera’s. Eerdere tellingen van het aantal hazen blijken hiermee achterhaald.

Deze tellingen vonden plaats tijdens veldbezoeken van mei tot en met oktober 2021. De analyse is gebaseerd op 480 telrondes, waarbij naast hazen ook konijnen en reeën in de tellingen zijn meegenomen. Van alle drie de soorten werden ’s nachts met de warmtekijker meer exemplaren geteld dan overdag met de waarnemingen door de verrekijker. In de telresultaten van het aantal hazen troffen de onderzoekers het grootste verschil. Dit onderschrijft eerdere onderzoeken, die stellen dat de zoogdieren in Nederland steeds meer ’s nachts actief zijn in plaats van overdag.

Dit weten ook alle jachthouders die ‘s-nachts wilde zwijnen en vossen bejagen vooral in de provincie Limburg, Noord-Brabant en Gelderland.

Dit onderzoek bevestigt opnieuw het belang van het gebruik van betrouwbare data. Deze data ontbreekt in de onderzoeken die het ministerie op dit moment raadpleegt. De Jagersverenigingen zijn van mening dat deze onderzoeken geen betrouwbare basis zijn voor besluitvorming. De Jagersverenigingen pleiten voor nader onderzoek en bieden hulp aan bij het ontwikkelen van betrouwbare telprotocollen.

Kritische kanttekeningen
De rechter van de rechtbank Midden-Nederland die onlangs oordeelde dat er een ontoereikende grondslag zou zijn voor de landelijke vrijstellingslijst in de vorm van een Ministeriële regeling, heeft met deze bewering veel onrust veroorzaakt. Terwijl alle ogen gericht zijn op de minister die geacht wordt deze uitspraak te duiden, wordt in de  provincies verschillend gereageerd op deze uitspraak met de nodige verschillen en onduidelijkheid per provincie als gevolg. Na de provincies Utrecht en Gelderland die al eerder aangegeven hebben dat de vos niet beheerd mag worden, heeft ook de FBE Noord-Brabant de jagers geadviseerd om geen uitvoering te geven aan het beheer van de vos op basis van de landelijke vrijstelling. De Provincie Flevoland heeft aangegeven niet handhavend op te treden.

De provincie Friesland, dat in eerste instantie de jacht op de vos ook had stilgelegd, heeft dit besluit inmiddels weer teruggedraaid. In een brief van de FBE Friesland aan de jachtaktehouders in Friesland valt te lezen: “Na overleg met andere provincies en het grondig bestuderen van de uitspraak is besloten dat het bejagen van vossen toch weer doorgang kan vinden. Dit tot eventueel nader bericht van LNV (…) Dit betekent dat u tot nader order de vos weer overdag in de gehele provincie – en indien u daarvoor een machtiging heeft – ’s nachts onder ontheffing kan bejagen.”

De provincie Drenthe spant wel de kroon. Deze provincie liet weten de bestrijding van alle soorten op de vrijstellingslijst op te schorten. Gelukkig zijn de overige provincies terughoudend en wachten (naar onze mening terecht) de nadere duiding van de minister af. De ontheffingen en verstrekte WnB-opdracht bleven wel van kracht.

De Jagersverenigingen plaatsen enkele kritische kanttekeningen bij de uitspraak van de rechtbank over de vrijstellingslijst. De Wet, het Besluit en de Regeling natuurbescherming bieden in principe namelijk wel degelijk een (toereikende) grondslag voor de landelijke vrijstelling van de vos in de vorm van een Ministeriële regeling. Echter, die regelgeving blinkt niet uit in duidelijkheid. De Jagersverenigingen zijn van mening dat de minister aan zet is om de uitspraak eerst te duiden en vraagt de provincies terughoudend te zijn bij het opleggen van beperkingen.

Evenwichtige balans
Het stop zetten of beperken van predatorenbeheer heeft een desastreuze impact op het voortbestaan van kwetsbare diersoorten, zoals weidevogels en hamsters. Samen met andere stakeholders uit het veld, onderstreept de Jagersvereniging continu de noodzaak van faunabeheer bij de nieuwe regering in Den Haag en bij de provincies.

Daarnaast zal de Jagersvereniging de komende tijd de uitkomsten van het onderzoek ‘Dag- en nachttellingen’ van de Jagersvereniging in samenwerking met Bureau Waardenburg actief onder de aandacht brengen bij pers en politiek.