De Wolf
De wolf heeft zich gevestigd in Nederland. Het eerste wolvenpaar vestigde zich in 2018 op de Noord-Veluwe. Zij kregen in 2019, 2020 en 2021 jongen. Ook op de Midden-Veluwe en op het grensgebied tussen Noord-Brabant en Limburg hebben wolven een territorium. Ook is er veel activiteit op de Zuidwest-Veluwe. Sinds kort zijn er ook wolven waargenomen in het noordelijk deel van de Noord-Veluwe en Zuidoost-Veluwe. Daarnaast worden ook in andere provincies zoals in Noord-Brabant, Midden- en Noord Limburg Drenthe en Fryslân regelmatig zwervende wolven waargenomen en komen er meer wolventerritoria bij vlak over de grens met België en Duitsland. De wolf is een beschermde diersoort. Dat betekent dat het doden, vangen en opzettelijk verstoren van wolven verboden is.
Huidige situatie Wolf in Limburg
Juni 2021
De wolf (Canis lupus) is een sociaal roofdier en past zich gemakkelijk aan. In de 19e eeuw is de Wolf uit Nederland verdwenen door verstedelijking, ontbossing en vervolging door de mens. De laatste decennia breidt het verspreidingsgebied van de Wolf zich vanuit Oost-Europa weer uit naar West-Europa (Akkermans, 2010).
In 2015 zwierf een Wolf een korte tijd door Groningen en Drenthe. Hierna zijn op meer locaties wolven gesignaleerd. Inmiddels hebben wolven zich weer gevestigd in Nederland en zijn
in 2019 de eerste 5 jongen geboren op de Veluwe (Zoogdiervereniging, 2021). In Limburg zijn (sporen van) Wolven enkele malen geregistreerd sinds 2017, maar lijkt de soort zich nog niet gevestigd te hebben (Nationale Databank Flora en Fauna, 2021).
Het Faunafonds van BIJ12 heeft de laatste jaren schade getaxeerd die was veroorzaakt door een zwervende wolf in Limburg
Tabel 1. Getaxeerde schade (€) veroorzaakt door Wolven in Limburg (Bron: Faunafonds).
| Schade aan: | 2016 | 2017 | 2018 | 2019 | 2020 | 2021 (31 mei) |
| Schaap lam(predatie) | € 0 | € 0 | € 1812 | € 0 | € 2713,05 | € 1214,30 |
| Totaal | € 0 | € 0 | € 1812 | € 0 | € 2713,05 | € 1214,30 |
| Tabel 2. Aantal gemelde en afgehandelde schades van de Wolf in Limburg (Bron: Faunafonds). | ||||||
| Schade aan: | 2016 | 2017 | 2018 | 2019 | 2020 | 2021 (31 mei) |
| (predatie) aantal wolf | 0 | 0 | 4 | 1 | 8 | 8 |
**Data tot en met 31 mei 2021
Waarnemingen van wolven kunt u melden via Wolven In Nederland.
In Limburg wordt het Interprovinciaal Wolvenplan aangehouden als richtlijn voor hoe om te gaan met wolven in de provincie. Het Interprovinciaal Wolvenplan schetst meerdere probleemsituaties wanneer ingrijpen bij Wolven mogelijk is met preventieve en/of ontheffingsplichtige maatregelen. Ingrijpen op korte termijn is waarschijnlijk slechts aan de orde als Wolven gevaarlijk of problematisch gedrag vertonen in relatie tot mensen en honden. In het Wolvenplan wordt ingrijpen op de lange termijn voor de beperking van schade niet op voorhand uitgesloten. Het vangen of doden van Wolven in Limburg is alléén mogelijk indien daarvoor de wettelijke grondslag door de provincie Limburg is verleend (ontheffing, vrijstelling of opdracht).
Onderscheid wordt gemaakt in drie soorten interacties waarbij potentieel conflicten ontstaan: Wolf-Mens, Wolf-Hond en Wolf-Vee. Per type interactie zijn mogelijke probleemsituaties gegeven waarbij is ingegaan op het gedrag van de Wolf, de oorzaak, risicoschatting en de maatregel(en). Een uitgebreide toelichting op de tabellen is gegeven in het Interprovinciaal Wolvenplan (IPO, 2019).
Hoe voorkom je dat de wolf schapen of andere landbouwhuisdieren aanvalt of beperk je eventuele schade? In de speciale Faunaschade Preventiekit Wolven en Brochure Bescherming van vee tegen wolven heeft BIJ12 verschillende preventieve middelen op een rij gezet: van fladderlinten tot speciale afrasteringen met stroomdraad, maar ook kuddewaakhonden. Met de benoemde preventieve maatregelen kunnen schapenhouders schade door wolven kunnen voorkomen of beperken.
Het nemen van maatregelen is verplicht om in aanmerking te komen voor een tegemoetkoming in faunaschade voor veel diersoorten. Tot 1 januari 2023 wordt bij het verstrekken van tegemoetkomingen in de schade door wolven niet getoetst of deze maatregelen daadwerkelijk zijn genomen. De periode tot 1 januari 2023 wordt gebruikt om dierhouders in algemene zin voor te bereiden op de komst van de wolf.
Voorbeelden zijn afrastering met stroom(draden), ’s nachts ophokken van vee en inzetten van kuddewaakhonden (BIJ12, 2021).
Schaapskudde “De Voskop, natuur- en landschapsbeheer” heeft regelmatig last van schapen die waarschijnlijk gedood worden door een wolf. Opvallend is dat deze kudde binnen een wolfwerend raster graast en dat de wolf, GW1625m, dit raster weet te omzeilen. Volgens een rapport van dhr. Tegels kan deze wolf als probleemwolf aangewezen worden. Hij adviseert om het traject voor afschot per direct te starten, zodat afschot uitgevoerd kan worden voordat de wolf het gedrag heeft overgebracht aan toekomstig nageslacht (Tegels, 2021).
Naar aanleiding van dit rapport heeft op 11-5-2021 een bijeenkomst plaatsgevonden. Hieruit is gekomen dat men bereid is om tijd, energie en financiën te steken in het achterhalen hoe de wolf het raster kan omzeilen. De FBE heeft toegezegd om wildcamera’s te leveren voor dit project. Echter ligt het monitoren van deze wolf nu stil tot juli.
Verspreidingsgebied Wolf Nederland (mei 2021)
Wolvenmonitoring 1 februari – 30 april 2021
De kaart geeft de gebieden aan waar in de periode van 1 februari tot en met 30 april met zekerheid wolven aanwezig waren in Nederland. Via DNA-analyse was het in een aantal gevallen mogelijk om de individuen te achterhalen. Wanneer u op de iconen te klikt, krijgt u meer informatie over de betreffende wolven. Ook is het mogelijk om de kaart in te zoomen. De betekenis van de iconen is onder de kaart uitgelegd.
Toelichting en leeswijzer kaart
Op de kaart ‘Wolvenmonitoring’ zijn drie typen wolveniconen aangegeven: een gekleurde wolf, een witte wolf en een wolvenpoot. De gekleurde wolven geven het gebied aan waar op basis van DNA-analyse is aangetoond welke wolven (individuen) hier vastgesteld zijn. De grotere gekleurde wolveniconen geven het gebied aan waar wolven officieel, volgens de criteria uit het Interprovinciaal Wolvenplan, gevestigd zijn én waar in de afgelopen periode DNA-sporen zijn aangetroffen.
Het gaat om de individuen GW960f (Midden-Veluwe) en GW1625m (Groote Heide). Van de op 6 maart doodgereden wolf bij Ede is vastgesteld dat het inderdaad om de – tot dan toe – officieel op de Zuidwest-Veluwe gevestigde wolf GW1729f ging. Voor de overige gekleurde wolven (GW1490m, GW1954m, GW2087m, GW2088m, GW2089m en GW2090f) geldt dat zij niet officieel gevestigd zijn. Ze zijn nog niet 6 maanden of langer aanwezig.
Het icoon van de witte wolf geeft aan dat er een sterk vermoeden is om welk individu het gaat, maar zonder direct bewijs. Op deze locatie is de afgelopen periode de aanwezigheid van een wolf vastgesteld via zichtwaarnemingen en sporen, maar het individu kon niet via DNA-analyse vastgesteld worden. Op basis van eerdere individubepalingen bestaat een sterk vermoeden dat het om leden van de Noord-Veluwe roedel gaat: het paar GW998f en GW893m en/of hun welpen van het jaar 2019 of 2020. De locaties met een wolvenpoot geven de gebieden aan buiten de bekende territoria, waar overige zekere wolfwaarnemingen gedaan zijn, zoals zichtwaarnemingen.
Op de kaart zijn niet alle wolvenwaarnemingen binnen de bekende territoria van de wolven weergegeven. Deze wolvenwaarnemingen zijn, binnen de betreffende gebieden, samengevat in één gekleurd wolvenicoon.
Referenties”
IPO. (2019). Interprovinciaal wolvenplan. Interprovinciaal Overleg van en voor provincies, Den Haag.
Nationale Databank Flora en Fauna. (2021). Uitvoerportaal voor de Wolf in Limburg. Retrieved juni 2,
2021, from www.ndff-ecogrid.nl
Tegels, W. H. (2021). GW1625m een probleemwolf. Vlodrop.
Wolven in Nederland. (2021). Wolf. Retrieved juni 2, 2021, from www.wolveninnederland.nl/#main
Zoogdiervereniging. (2021). Wolf. Retrieved juni 2, 2021, from https://www.zoogdiervereniging.nl/zoogdiersoorten/wolf
Actuele informatie over de Wolf in Nederland (website BIJ12):
Actuele stand van zaken:
https://publicaties.bij12.nl/tussenrapportage-wolf-15-juni-2021/inhoud/
Tussenrapportage:
https://publicaties.bij12.nl/tussenrapportage-wolf-15-juni-2021/inhoud/
Kaart verspreiding Wolf NL
https://publicaties.bij12.nl/tussenrapportage-wolf-15-juni-2021/kaart-verspreiding-wolf/
Terugblik afgelopen periode
https://publicaties.bij12.nl/tussenrapportage-wolf-15-juni-2021/terugblik-afgelopen-periode/
