Twintigduizend eikenbomen zijn vorig jaar en dit jaar gecontroleerd op de aanwezigheid van eikenprocessierupsen. Het blijkt dat het aantal rupsen sterk is toegenomen. Op sommige plaatsen zijn er 3 keer zo veel rupsen als in het piekjaar 2018. Opvallend is verder dat ze ook meer in bossen voorkomen dan voorheen. Het Kenniscentrum Eikenprocessierups verwacht dat half juli de eerste vlinders al gaan uitvliegen.

De afgelopen dagen zijn 20.000 eiken in het midden en oosten van Brabant, het midden en oosten van Gelderland en in de kop van Noord-Limburg geïnspecteerd op de aanwezigheid van processierupsen. Van de 11.500 geïnspecteerde eiken die niet preventief bespoten zijn blijkt dit jaar 75% aangetast te zijn door eikenprocessierupsen. De aangetaste bomen hadden meestal meer dan 1 nest per boom (80%).

In de regio Amsterdam zijn nog eens 3.500 bomen geïnventariseerd. Daar bleek ongeveer een derde van de bomen aangetast. De regio’s met de minste eiken, zoals Noord- en Zuid Holland, lijken dit jaar ook een toename te kennen in de populatie maar in vergelijking met de regio’s met veel eiken nog altijd veel minder.

Invloed van beheersmaatregelen
Gebieden waarin preventieve beheersmaatregelen zijn genomen geven een stabieler beeld. Van 8.500 geïnspecteerde eiken die preventief bespoten waren met een bacteriepreparaat op basis van Bacillus thuringiensis blijkt 25% slechts beperkt aangetast te zijn. De nesten in deze bomen zijn doorgaans kleiner van formaat. De directe omgeving van de bespoten eiken waarop geen preventieve bespuiting heeft plaats gevonden laten wel een toename van de populatie zien.

Landelijk sterke toename
Op grond van de eerste inspectieresultaten in drie provincies schat het Kenniscentrum Eikenprocessierups in dat ook in andere delen van Nederland met veel eiken een zelfde mate van toename van de populatie heeft plaats gevonden met plaatselijk soms een verdriedubbeling van de populatie. Dit komt daarmee overeen met de eerder uitgesproken verwachting.

Ook in bossen
Opvallend dit jaar is dat ook bossen met veel eiken grote populaties kennen. Er zijn grote verschillen maar soms blijkt meer dan 50% van de eiken aangetast te zijn. Dat heeft het Kenniscentrum Eikenprocessierups in voorgaande jaren niet op deze schaal gezien.

Het is nog onduidelijk waarom nu ook bossen gekoloniseerd zijn met eikenprocessierupsen. Een mogelijke verklaring is dat de vlinders bij het uitvliegen vorig jaar door het grote aantal vlinders meer dan anders gedwongen werden om nieuwe gebieden te koloniseren. De vlinders vlogen vorig jaar ook uit in een warme en droge periode. Doordat bossen vochtiger en koeler zijn waren ze mogelijk ook geschikter om daar eipakketjes af te zetten.

Pleidooi voor ondersteuning landelijke coördinatie
Op de betrokkenen bij het Kenniscentrum Eikenprocessierups wordt steeds vaker een beroep gedaan voor meer informatie door de sterke toename in het aantal eikenprocessierupsen in heel Nederland en als gevolg daarvan een toename in gezondheidsklachten, economische schade en verlies van kwaliteit van leven. Er is vanuit het algemene publiek, groenbeheerders, tuineigenaren, overheden, agrariërs, terreinbeherende organisaties, en de recreatieve sector veel behoefte aan eenduidige informatie.

Het Kenniscentrum is momenteel echter een vrijwillig samenwerkingsverband zonder budget en heeft dus niet de capaciteit om aan de vraag te voldoen. Eerdere verzoeken bij betrokken ministeries hebben nog niet tot steun geleid.

Zie voor meer informatie de site van Nature Today.

bron: Nature Today, 26/06/19