Wolven zijn van nature voorzichtig met mensen en vermijden directe ontmoetingen. Meestal ontwijken wolven mensen voordat ze ze zelfs maar opmerken. Een directe ontmoeting tussen wolf en mens is zeldzaam, zelfs in gebieden met wolven. Een toevallige waarneming, bijvoorbeeld vanuit een auto, wanneer een wolf een straat oversteekt, is veel waarschijnlijker.
Ontmoetingen van mens en wolf en hoe te gedragen.
Jaarlijks gaan honderdduizenden Nederlanders op vakantie naar gebieden waar wolven leven. Zonder er erg in te hebben maken ze midden in een wolventerritorium lange wandelingen of rusten lekker uit. Als je te voet of met de fiets in het wolvengebied op pad bent, is een ontmoeting met wolven zeldzaam, maar niet uit te sluiten. Ontmoetingen op minder dan 100 m vinden meestal plaats wanneer de wolven mensen nog niet hebben opgemerkt, bijvoorbeeld vanwege de bijbehorende windcondities. Als ze mensen waarnemen, vluchten de wolven meestal niet in paniek, maar oriënteren zich eerst even en trekken zich dan terug.
Van alle gedocumenteerde wolvenwaarnemingen waren er maar een paar waarin wolven mensen benaderden, hoewel ze hun aanwezigheid al hadden opgemerkt. De meeste van deze gevallen waren het onervaren, nieuwsgierige jonge wolven, of was er interesse van de wolven in honden of schapen in de buurt van de persoon die overheerste voordat de impuls er was om voor de persoon te vluchten. Je moet afstand houden.
De basisregel in ontmoetingen met een wolf zijn;
- houdt afstand,
- blijf kalm,
- heb je een hond bij je doe hem direct aan de lijn,
- loop de wolf niet achterna,
- voer de wolf niet,
Als de wolf niet terugdeinst en je voelt je niet op je gemak bij de situatie, spreek dan luid of klap in je handen om je verstaanbaar te maken. Ren niet weg, dit kan achtervolgingsgedrag van het dier veroorzaken. Als de wolf je tegen de verwachting in benadert, stop dan en maak jezelf groot, probeer hem te intimideren. In zo’n geval moet je een stap naar het dier toe doen in plaats van achteruit te gaan.
Net als wilde zwijnen zijn wolven grote, defensieve wilde dieren. Behandel ze met respect. Probeer niet dicht bij een wolf te komen, laat staan hem aan te trekken. Geef hem de ruimte om zich terug te trekken. U mag in geen geval wolven voeren of voedselresten laten rondslingeren. De instinctieve voorzichtigheid die wolven tonen tegenover mensen kan verloren gaan wanneer de dieren positieve stimulans van mensen ontvangen. Dit kan leiden tot problematisch of zelfs agressief gedrag van de wolf.
Om deze reden is het belangrijk om zulke ontmoetingen met wolven te melden aan bijvoorbeeld het wolven meldpunt. Opvallend gedrag kan zo in een vroeg stadium worden opgespoord en indien nodig dienovereenkomstig worden tegengegaan.
Zoals alle wilde dieren die in cultuurlandschappen leven, hebben zij te maken met het feit dat er overal in hun leefgebied menselijke nederzettingen zijn. Het is dan ook onvermijdelijk dat ze erlangs lopen of – in het geval van verspreide nederzettingen – er af en toe doorheen. Vanwege de overheersende nacht- en ochtendactiviteit van de wolven, gebeurt dit voornamelijk onder dekking van de duisternis.
Het houden van schapen en geiten in nederzettingen en op boerderijen zonder geschikte wolf werende hekken biedt daarom geen veilige bescherming, vooral ’s nachts. Af en toe zijn er echter ook wolven in het licht te zien in het nederzettingsgebied, vergelijkbaar met wat bekend is van vossen, herten of wilde zwijnen.
In de jachtpers wordt herhaaldelijk verwezen naar het gevaar voor de jachthonden in wolvengebieden. Dit wordt gerechtvaardigd met voorbeelden uit Zweden, waar jaarlijks tussen de 20 en 40 jachthonden tijdens de jacht door wolven worden gedood. Er is de afgelopen 15 jaar echter geen vergelijkbaar geval in Duitsland geweest.
Het gebruik van jachthonden in het Zweedse wolvengebied is niet te vergelijken met de jacht zoals die in Duitsland plaatsvindt. Daar jagen konijnen- en elandenhonden veel en vaak ver weg van de jager. In Duitsland worden jachthonden voornamelijk gebruikt voor drijfjachten en jacht voor de voet. Ze worden verondersteld het wild op te sporen en op te jagen voor de jagers binnen een beperkt gebied, waar gejaagd wordt.
In Lausitz (Duitsland) jagen honden al meer dan 15 jaar in het wolvengebied. De ervaring leert dat het risico voor jachthonden hier niet hoger is dan elders. Het risico om gewond te raken tijdens de jacht is niet laag voor jachthonden. Elk jaar worden honden gedood door wilde zwijnen, per ongeluk neergeschoten of overreden in het verkeer.
Met betrekking tot de wolf worden in Lausitz al jaren bepaalde voorzorgsmaatregelen genomen tijdens de duwjacht in het wolvengebied door het Lausitz bosbouwbedrijf.
- Hondengeleiders worden vooraf geïnformeerd over de aanwezigheid van wolven
- Er wordt verzocht om in het wolvengebied geen gebruik te maken van honden die al in het buitenland zijn ingezet voor groot roofzuchtig wild (jacht op grote roofdieren).
- De honden worden pas ca. 20 minuten na aanvang van het drijven losgemaakt van de lijn. Dit moet de wolven de kans geven zich aan te passen aan wat er gebeurt en zodoende onverwachte ontmoetingen tussen wolf en hond te voorkomen.
- Bij het nazoeken naar een gewond stuk wild wordt de nazoekhond pas vastgebonden als de hondengeleider het gewonde dier voor zich heeft en kan uitsluiten dat het al in bezit is genomen door wolven.
- Verder is het raadzaam om de jachthonden te voorzien van bellen zodat ze door de wolven al van ver gehoord worden.
Bij het trainen van jachthonden moeten hiervoor al voorzorgsmaatregelen in acht genomen worden. Bij het trainen en hanteren van een jachthond mag de hond niet worden beloond voor het aangeven van wolvensporen. Het risico bestaat dat een jagende hond dit verkeerd interpreteert en bij een andere gelegenheid een wolvenspoor volgt, zoals bij een herten- of everzwijnenspoor. Een hond die een wolf achtervolgt en opspoort, loopt echter het risico door hem aangevallen te worden.
Een dergelijk incident deed zich al in 2005 voor in Lausitz, toen een terriër teef haar baasje onopgemerkt achterliet buiten de jacht, het spoor van een wolvin volgde, hem volgde en opspoorde. De teef werd meerdere keren gebeten door de wolvin. Ze kwam terug bij de eigenaar, maar stierf even later tijdens de veterinaire behandeling van haar verwondingen. Er zijn jachthondengeleiders die hun hond hierdoor niet in het wolvengebied inzetten.
Sterker nog, het valt niet uit te sluiten dat honden in de toekomst ook in Duitsland bij de jacht door wolven worden aangevallen. Het grotere gevaar voor jachthonden komt echter ook van het wegverkeer en wilde zwijnen in het wolvengebied.
Hoe te handelen wanneer hond en wolf elkaar tegenkomen?
Wolven zijn de voorouders van onze honden en kunnen nog steeds met ze communiceren. Het feit dat wolven honden als soortgenoten kunnen zien, kan echter problematisch zijn. Honden gedragen zich over het algemeen niet als wolven, wat kan leiden tot ‘misverstanden’.
Over het algemeen moeten honden aan de lijn worden gehouden in wolvengebieden of dicht bij hun eigenaar worden gehouden. Het kan heel goed gebeuren dat wolven geïnteresseerd zijn in deze soortgenoten die, vanuit het oogpunt van de wolf, ‘brutaal’ markeren in hun territorium.
De nabijheid van de eigenaar is de beste bescherming voor de hond. Ook in deze situaties is er geen gevaar voor de hondengeleider. Wolven geven om hun gedomesticeerde familieleden, niet om mensen. Als de wolf en de hond elkaar ontmoeten, moet u uw hond naar u toe roepen, hem aan de lijn doen en zich rustig terugtrekken. Als de wolf interesse blijft tonen in de hond, moet je jezelf duidelijk maken door te schreeuwen en te zwaaien naar de wolf of door voorwerpen zoals takken stenen etc. naar hem te werpen. Mocht dit nog niet helpen, stop dan en maak jezelf groot, probeer hem te intimideren. In zo’n geval moet je een stap naar het dier toe doen in plaats van achteruit te gaan.
